Soạn bài Thương vợ không còn “khó nhằn” nếu chúng ta đọc kĩ văn bản thơ cùng với những kiến thức đã có (ngôn ngữ, đọc hiểu và làm văn) cùng với kĩ năng soạn bài được trau dồi từ việc các bài học trước và nhất là lúc ta đã có trợ thủ đắc lực là Bảng Xếp Hạng. Thế nên, với bài Thương vợ, Kiến cũng sẽ có những gợi ý để các bạn sẽ giải đáp tuyệt vời nhất có thể các câu hỏi của bài học này trong SGK Ngữ văn lớp 11, tập một. chúng ta bắt đầu soạn văn 11 Thương vợ nhé!
Bạn đang xem bài viết: soạn bài thương vợ
Tìm hiểu chung về tác phẩm Thương vợ
Giới thiệu tác giả Trần Tế Xương
a. Tiểu sử tác giả Trần Tế Xương
Trần Tế Xương (1870 – 1907) thường gọi là Tú Xương, quê ở làng Vị Xuyên, huyện Mĩ Lộc, tỉnh Nam Định (nay thuộc phường Vị Hoàng, thành phố Nam Định).
Trần Tế Xương chỉ sống 37 năm và chỉ đỗ tú tài tuy nhiên sự nghiệp thơ ca của ông đã trở thành bất tử.
Trần Tế Xương là một người rất sáng tạo, tính tình thích trào lộng.
Xem thêm: Hướng dẫn soạn bài Tiếng gà trưa (ngắn gọn) – Ngữ Văn 7
b. Sự nghiệp văn học của Trần Tế Xương
Trần Tế Xương sáng tác trên 100 bài thơ, chủ yếu là thơ Nôm, gồm nhiều thể thơ (thất ngôn bát cú, thất ngôn tứ tuyệt, lục bát) và một số bài văn tế, phú, câu đối,…
Sáng tác của Trần Tế Xương gồm hai mảng: trào phúng và trữ tình, đều bắt nguồn từ tận tâm của nhà thơ với dân, với nước, với đời.
Thơ Trần Tế Xương là một bức tranh xã hội thực dân nửa phong kiến: Trong thơ ông có hình bóng con người và sinh hoạt của xã hội phong kiến cũ đã bị thực dân hóa, và có hình bóng những vật mới, những sinh hoạt mới – sản phẩm của xã hội thực dân nửa phong kiến.
Thơ xưa viết về người vợ đã ít, mà viết về người vợ khi đang còn sống càng hiếm hoi hơn. Thơ Trần Tế Xương lại khác, trong sáng tác của ông, có hẳn một chủ đề về bà Tú gồm có cả thơ, văn tế, câu đối.
Nghệ thuật thơ văn Trần Tế Xương: Thơ trào phúng của Trần Tế Xương hết sức phong phú và đa dạng. Thơ trữ tình lời thơ nhuần nhuyễn, ý thơ gần gũi, sâu lắng.
Về tác phẩm Thương vợ
– Bài thơ Thương vợ là một trong những bài thơ hay và cảm động nhất của Tú Xương viết về bà Tú. Bài thơ Thương vợ có chủ đề về tình yêu thương với người vợ, thứ tình cảm mà người đương thời ngại nhắc tới hoặc không chú trọng. Trong xã hội phong kiến, thân phận những người phụ nữ luôn luôn gắn liền với những vất vả, chông gai, thậm chí còn gắn liền với những bi kịch. Sự cảm thông của xã hội với họ là cần thiết nhưng quan trọng nhất có lẽ là tình cảm của chính những thành viên trong gia đình với cuộc sống của những người vợ, người mẹ. Đấy chính là động lực để họ vươn lên, hoàn thiện tốt trách nhiệm của mình. Tú Xương là một người chồng đã đồng cảm những khó khăn, vất vả của bà Tú.
– Hoàn cảnh sáng tác
Bài thơ Thương vợ được Tú Xương cho ra đời vào khoảng năm 1896-1897, lúc này nhà thơ 26-27 tuổi. Lúc đó gia đình nhà Tú Xương trở nên túng bấn, kinh tế phải trông và sự tần tảo của bà Tú.
– Bài thơ
THƯƠNG VỢ
Quanh năm buôn bán ở mom sông,
Nuôi đủ năm con với một chồng.
Lặn lội thân cò khi quãng vắng,
Eo sèo mặt nước buổi đò đông.
Một duyên, hai nợ, âu đành phận,
Năm nắng, mười mưa, dám quản công.
Cha mẹ thói đời ăn ở bạc:
Có chồng hờ hững cũng như không!
– Thể thơ: Thất ngôn bát cú Đường luật
– Ngôn ngữ: Bài thơ Thương vợ được viết bằng chữ Nôm.
– Nội dung chính: Bài thơ ngợi ca đức hy sinh của những người phụ nữ và sự đồng cảm của người chồng. Qua bài thơ này, Tú Xương đã xây dựng hình tượng nghệ thuật đẹp về người phụ nữ nước ta giàu đức hy sinh, chịu thương chịu khó hết lòng vì gia đình.
Bố cục tác phẩm
– Có thể chia thành: Đề, thực, luận, kết
– Hoặc chia như sau:
+ 6 câu thơ đầu: Hình ảnh bà Tú
+ 2 câu cuối: Nỗi lòng của tác giả
Soạn bài Thương vợ
Câu 1 (trang 30 sgk Ngữ văn 11 Tập 1)
Hình ảnh bà Tú qua bốn câu thơ đầu
– Công việc: Buôn bán
– Địa điểm: ở mom sông
– “Quanh năm”: Suốt cả năm, từ năm nay đến năm khác, không trừ ngày nào, dù mưa hay nắng.
– Hình ảnh ẩn dụ “thân cò”, trong không gian thời gian “khi quãng vắng”, tính chất công việc “lặn lội”: Gợi nên không gian heo hút, rợn ngợp, chứa đầy âu lo, nguy hiểm và nỗi vất vả đơn chiếc của bà Tú.
– Từ “eo sèo”, “đò đông” gợi cảnh chen chúc, bươn trải trên sông nước của những người bán hàng nhỏ. Sự cạnh tranh đến mức sát phạt nhau, lời qua tiếng lại với nhau. Hình ảnh “đò đông” còn ẩn chứa những sự bất trắc không ngờ.
⇒ Hoàn cảnh kiếm sống lam lũ, vất vả với một môi trường sinh tồn bấp bênh, khó khăn. Sự vất vả, đơn chiếc, bươn trải trong cảnh chen chúc làm ăn của bà Tú
Câu 2 (trang 30 sgk Ngữ văn 11 Tập 1)
Đức tính cao đẹp của bà Tú
– Bà Tú là người đảm đang tháo vát, chu đáo với chồng con “Nuôi đủ năm con với một chồng”
– Bà Tú là người giàu đức hi sinh, chịu thương chịu khó, hết lòng vì chồng con: “Năm nắng mười mưa dám quản công”
Câu 3 (trang 30 sgk Ngữ văn 11 Tập 1
– Lời chửi trong hai câu cuối là lời của nhà thơ Tú Xương
– Ý nghĩa của lời chửi là tác giả thầm trách bản thân mọi người một cách thẳng thắn, nhận ra sự vô ích của bản thân mình. Nhưng đó lại là một lẽ thường tình trong xã hội phong kiến trọng nam khinh nữ. Tú Xương dám thừa nhận mình là “quan ăn lương vợ”, dám tự nhận khuyết điểm của mình. Từ đấy cho chúng ta thấy ông là một người có nhân cách đẹp
Câu 4 (trang 30 sgk Ngữ văn 11 Tập 1)
Nỗi lòng của nhà thơ
– Tình cảm yêu thương, quý trọng những nỗi vất vả, hi sinh của người vợ dành cho mình
– Tự trách mình là một người chồng tuy nhiên lại “ăn lương vợ”. Trong câu “nuôi đủ năm con với một chồng” cho thấy người chồng không khác gì một đứa con dại, vẫn phải nuôi lớn, chăm nom.
– Lời chửi trong hai câu kết là Tú Xương đang tự chửi mát mình tuy nhiên lại mang ý nghĩa xã hội sâu sắc. Ông chửi “thói đời”, đã khiến bà Tú phải khổ. Từ đấy cho chúng ta thấy tình cảm sâu nặng của ông với người vợ của mình
Luyện tập
Câu hỏi (trang 30 SGK Ngữ văn 11 tập 1)
Các bạn có thể tham khảo văn mẫu sau:
– Từ ngữ giản dị, giàu sức biểu cảm, vận dụng thông minh hình ảnh ngôn ngữ văn học dân gian: hình ảnh “thân cò”, sử dụng nhiều thành ngữ),…
+ Về hình ảnh: trong ca dao, hình ảnh con cò mang nhiều nét nghĩa. Có khi nó được sử dụng dể đề cập về thân phận của người phụ nữ lam lũ, vất vả, chịu thương chịu khó (“Con cò lặn lội bờ sông – Gánh gạo đưa chồng tiếng khóc nỉ non”). Có khi lại tượng trưng cho thân phận người lao động lam lũ, vất vả (“Con cò mà đi ăn đêm – đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao”). Như vậy, con cò trong ca dao vốn đã gợi nhiều cay đắng, xót xa. Song, khi ứng vào một thân phận nhất định như bài thơ Thương vợ của Tú Xương, càng gợi tả lên sự xót xa, tội nghiệp. Hơn nữa, Tú Xương lại dùng cách nói “thân cò” càng để nhấn mạnh nỗi vất vả, gian truân của bà Tú.
+ Vận dụng từ ngữ: đáng chú ý quan trọng là thành ngữ “năm nắng mười mưa” được vận dụng một cách đầy sáng tạo. Cụm từ “năm nắng” chỉ sự vất cả. Các từ “năm”, “mười” là số lượng phiếm chỉ, để nói số nhiều, được tách ra rồi kế hợp với “nắng mưa” tạo nên một thành ngữ chéo. Qua đấy, nói lên sự vất vả, gian lao cùng lúc đó thể hiện được đức tính chịu thương, siêng năng, hết lòng vì chồng, vì con của bà Tú.
– Ngôn ngữ đời sống (cách nói nhiều khẩu ngữ, dùng tiếng chửi): “Cha mẹ thói đời ăn ở bạc”.
+ Tiếng chửi chính bản thân mình
+ Chửi thói đời đều cáng, bạc bẽo khiến người phụ nữ phải vất vả, còn mình là người chồng vô tích sự.
Tổng kết
Như vậy, với những thông tin trên đây hi vọng rằng Bảng Xếp Hạng có khả năng giúp các bạn học cảm nhận thấy dễ dàng hơn trong việc soạn bài Thương vợ. Chúc các bạn có những bài soạn chất lượng!
Nguồn: Tổng hợp
