Hướng dẫn soạn bài Cảnh ngày hè (ngắn gọn) – Ngữ Văn 10

Tài liệu soạn bài Cảnh ngày hè chi tiết và đầy đủ nhất do Bảng Xếp Hạng soạn thảo với thông tin tóm tắt kiến thức cơ bản và gợi ý giải đáp câu hỏi đọc hiểu tác phẩm thơ Cảnh ngày hè của Nguyễn Trãi. Bài soạn Cảnh ngày hè (Nguyễn Trãi) được soạn thảo chi tiết nhất nhằm giúp các em cảm nhận được vẻ đẹp độc đáo của bức tranh ngày hè và tâm hồn yêu thiên nhiên, yêu đời, yêu nhân dân, đất nước của Nguyễn Trãi. Qua đấy thấy được đặc sắc nghệ thuật của thơ Nôm Nguyễn Trãi: bình dị, tự nhiên, đan xen câu lục ngôn (sáu chữ) vào bài thơ thất ngôn (bảy chữ). Với những hướng dẫn đầy đủ giải đáp câu hỏi sách giáo khoa dưới đây các em không chỉ soạn bài tốt mà còn nắm vững các kiến thức quan trọng của tác phẩm này. Cùng đọc thêm nhé …

Bạn đang xem bài viết: soạn bài cảnh ngày hè

Tìm hiểu chung về tác phẩm Cảnh ngày hè

Giới thiệu tác giả Nguyễn Trãi

a. Tiểu sử tác giả Nguyễn Trãi

Nguyễn Trãi (1380 – 1442) hiệu là Ức Trai, quê gốc ở làng Chi Ngại (Chí Linh, Hải Dương) sau dời về Nhị Khê (Thường Tín, Hà Tây, nay thuộc Hà Nội). Thân sinh là Nguyễn Ứng Long (sau đổi thành Nguyễn Phi Khanh) một nhà nho nghèo, học giỏi, đỗ Thái học sinh (Tiến sĩ) thời Trần. Mẹ là Trần Thị Thái, con quan tư đồ (ngang Tể tướng) Trần Nguyên Đán.

Nguyễn Trãi sinh ra trong một gia đình mà bên nội cũng như bên ngoại đều có hai truyền thống lớn: yêu nước và văn hóa, văn học.

Năm 1400, Nguyễn Trãi đỗ Thái học sinh, cùng cha làm quan dưới triều nhà Hồ. Năm 14074, giặc Minh cướp nước, cha ông bị bắt sang Trung Quốc, Nguyễn Trãi khắc sâu lời dạy của cha, sau khi thoát khỏi sự giam lỏng của giặc Minh ông tìm vào Lam Sơn theo Lê Lợi khởi nghĩa.

Xem thêm: Hướng dẫn soạn bài Hai đứa trẻ (ngắn gọn) – Ngữ Văn 11

Cuối năm 1427 đầu năm 1428, cuộc khởi nghĩa Lam Sơn toàn thắng, Nguyễn Trãi hăm hở tham gia vào công cuộc thành lập đất nước. Thế nhưng do tranh chấp nội bộ triều đình, ông bị bắt giam và biến mất được tin tưởng như trước, Nguyễn Trãi xin về ở ẩn ở Côn Sơn.

Năm 1440, ông được Lê Thái Tông mời ra giúp việc nước. Năm 1442, Nguyễn Trãi bị oan án Lệ Chi viên và bị tru di tam tộc. Năm 1464, Lê Thánh Tông minh oan cho Nguyễn Trãi sau đấy cho sưu tầm lại thơ văn của ông và tìm con cháu còn sống sót để bổ làm quan.

Giới thiệu tác giả Nguyễn Trãi
Giới thiệu tác giả Nguyễn Trãi

Nguyễn Trãi là một bậc anh hùng dân tộc, một nhà văn hóa lớn. Năm 1980, UNESCO đã xác nhận Nguyễn Trãi là danh nhân văn hóa thế giới.

b. Sự nghiệp văn học của Nguyễn Trãi

Nguyễn Trãi là tác giả xuất sắc về nhiều thể loại văn học, trong sáng tác chữ Hán và chữ Nôm, trong văn chính luận và thơ trữ tình. Ông để lại một khối lượng sáng tác lớn với nhiều tác phẩm có giá trị.

Trong văn học trung đại Việt Nam, Nguyễn Trãi là nhà văn chính luận lỗi lạc nhất. Tư tưởng chủ đạo xuyên suốt các áng văn chính luận của Nguyễn Trãi là tư tưởng nhân nghĩa, yêu nước, thương dân. Văn chính luận của Nguyễn Trãi đạt tới trình độ nghệ thuật mẫu mực từ việc định vị đối tượngmục tiêu để sử dụng bút pháp thích hợp đến kết cấu khắn khít, lập luận sắc bén.

Về tác phẩm Cảnh ngày hè

a/ Quốc âm thi tập

– Là tập thơ Nôm sớm nhất đất nước ta – mở đường cho sự đi lên của thơ tiếng Việt.

– Gồm 254 bài thơ, là tập thơ Nôm cổ nhất và được đánh giá vào loại hay nhất

– Bố cục: chia làm 4 phần

– Nội dung: Phản ánh vẻ đẹp toàn diện Nguyễn Trãi: người anh hùng với lí tưởng nhân nghĩa, yêu nước, thương dân; nhà thơ với tình yêu thiên nhiên, con người, cuộc sống,…

– Sáng tác theo thể thơ Nôm đường luật, có xen câu lục ngôn với câu thất ngôn

Về tác phẩm Cảnh ngày hè
Về tác phẩm Cảnh ngày hè

b/ Bài thơ “Cảnh ngày hè”

– Xuất xứ: Là bài thứ 43 thuộc phần “Bảo kính cảnh giới” (gương báu răn mình), ở phần vô đề của Quốc âm thi tập

– Hoàn cảnh sáng tác: Bài thơ ra đời trong những năm Nguyễn Trãi là nhàn quan, không được vua tin dùng như trước.

– Thể thơ: Thất ngôn xen lục ngôn

Bố cục tác phẩm

– 4 câu đầu: Vẻ đẹp cảnh ngày hè

– 4 câu cuối: Tâm trạng của tác giả

Soạn bài Cảnh ngày hè

Câu 1 (Trang 118 sgk ngữ văn 10 tập 1)

Tác giả dùng nhiều động từ mạnh để diễn đạt hiện trạng của ngày hè: đùn đùn, giương, phunIFrame

+ Đùn đùn: gợi hình ảnh xanh thẫm, tầng tầng lớp lớp của tán hòe tuôn ra, giương rộng ra

+ Cảnh vật tràn ngập sức sống, như có sự thôi thúc, căng tràn

+ Thiên nhiên đẹp đẽ, khỏe khoắn, chứa đựng những điều sống động vô cùng

– Tâm trạng của tác giả vui vẻ, tươi sáng như chính bức tranh mùa hè mà ông vẽ lên

→ Xuất phát từ tình yêu thiên nhiên, cảnh vật vì vậy mà bức tranh ngày hè của Nguyễn Trãi trở nên sinh động, giàu sức sống

Soạn bài Cảnh ngày hè
Soạn bài Cảnh ngày hè

Câu 2 (Trang 118 sgk ngữ văn 10 tập 1)

Cảnh có sự giao hòa giữa âm thanh, sắc màuchúng ta và cảnh vật:

– Màu sắc của mùa hè tươi sáng, rực rỡ: màu xanh của cây hòe, màu đỏ của hoa lựu, màu hồng của sen

+ Cảnh vật hòa nhập với nhau, dưới ánh sáng của nắng vàng (lầu tịch dương)

– Âm thanh của sự sống: lao xao chợ cá, tiếng ve sầu (dắng dỏi cầm ve)

+ Tác giả lắng nghe âm thanh sự sống bằng toàn bộ sự tinh tế của chính mình

→ Bức tranh cảnh vật có sự giao hòa, liên kết với âm thanh sự sống, hình ảnh chúng ta khiến bức tranh ngày hè trở cần có hồn hơn

Vẻ đẹp của cảnh ngày hè bình dị, trong lành, gần gũi và ấm áp tình quê hương, con người xứ Việt.

Câu 3 (trang 118 sgk ngữ văn 10 tập 1)

Cảm nhận của tác giả:

+ Nhà thơ sử dụng mọi giác quan của mình để cảm nhận vẻ đẹp ngày hè: khứu giác, thính giác, cảm giác

+ Thiên nhiên ngày hè được tái hiện thông qua lăng kính quan sát tinh tế của tác giả

+ Sự hòa quyện hài hòa về màu sắc, âm thanh chứng tỏ tâm hồn nhà thơ đẹp, giàu xúc cảm

– Tấm lòng của tác giả:

+ Tha thiết yêu thiên nhiên, đất nước

+ Tìm thấy trong tình yêu thiên nhiên có nguồn cội của tình yêu cuộc đời, cuộc sống

+ Tấm lòng đau đáu luôn hướng về dân, về nước

Soạn bài Cảnh ngày hè
Soạn bài Cảnh ngày hè

Câu 4 (Trang 118 sgk ngữ văn 10 tập 1)

Hai câu kết diễn đạt khát vọng, nỗi lòng da diết của tác giả về cuộc sống yên bình, hạnh phúc của dân chúng:

+ Nhà thơ mong mỏi khúc đàn Nam Phong của vua Thuấn, khúc đàn tượng trưng cho sự no đủ, thuận hòa của nhân dân

Lấy chuyện xưa để nói tới hiện tại, cho chúng ta thấy tấm lòng yêu nước thương dân tới muôn đời

– Câu thơ cũng gợi tả lên khúc nhạc ngợi ca cuộc sống thái bình, no đủ của dân chúng, đồng thời cũng là lời nhắc các bậc quân vương lấy dân làm trọng

– Nhà thơ thể hiện niềm mơ ước, nguyện vọng cho quốc gia thái bình chính là tư tưởng “lấy dân làm gốc” của Nguyễn Trãi

+ Tư tưởng này có nguồn gốc từ lời dạy của Khổng Tử “dân vi bản, xã tắc vi quy, quân vi khinh

– Âm điệu của bài thơ có sự biến đổi, lúc nhanh dồn dập, lúc lại thong thả khoan thai.

– Tác dụng của việc kết thúc bằng câu thơ lục ngôn: cảm xúc được dồn nén, dư âm được mở ra – đấy cũng là tác dụng khi kết thúc bằng câu thơ sáu chữ trong thơ thất ngôn.

Câu 5 (trang 118 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1)

Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là khát vọng về cuộc sống thái bình, hạnh phúc cho nhân dân. Nguyễn Trãi – một nhân vật lịch sử với một tấm lòng trung quân ái quốc, người đã từng viết lên áng thiên cổ hùng văn của dân tộc đã buộc lòng về ở ẩn bởi bất mãn trước thời cuộc. Trong lòng ông không lúc nào nguôi đi nỗi thương dân. Và trong bài thơ này, tuy chỉ bộc lộ tình thương cho nhân dân ở hai câu thơ cuối là trọng điểmtuy nhiên qua tất cả những câu thơ còn lại ta cũng thấy được mong muốn của ông khi mô tả những vẻ đẹp thôn quê cùng vẻ đẹp của con người lao động.

Soạn bài Cảnh ngày hè
Soạn bài Cảnh ngày hè

Luyện tập

Bài 1 (Trang 119 sgk ngữ văn 10 tập 1)

Các bạn có thể tham khảo văn mẫu sau:

Vẻ đẹp của mùa hè và tâm hồn Nguyễn Trãi:

– Vẻ đẹp của mùa hè:

+ Hình ảnh cảnh vật: hòe lục đùn đùn, thạch lựu hiên phun thức đỏ, hồng liên trì…

+ Âm thanh sự sống: lao xao chợ cá, dắng dỏi cầm ve

– Sự quan sát lắng nghe vẻ đẹp cuộc sống từ toàn bộ những giác quan tinh tế nhất của tác giả.

→ Bức tranh màu hè giàu sắc màu, sôi động, căng tràn sức sống, đấy cũng chính là tình yêu cuộc sống, yêu cuộc đời của tác giả.

Vẻ đẹp tâm hồn của tác giả: yêu thiên nhiên, mong mỏi dân chúng được an ổn, no đủ

+ Bức tranh mùa hè gợi cho ta thấy cảm nhận tinh tế, bút pháp nghệ thuật tài hoa của tác giả

+ Tác giả là người có tấm lòng chân thành, tâm hồn chan chứa yêu thương, gắn bó với cuộc sống, cuộc đời

Bài 2 (Trang 119 sgk ngữ văn 10 tập 1)

Học thuộc bài thơ

Soạn bài Cảnh ngày hè
Soạn bài Cảnh ngày hè

Tổng kết

Trên đây chính là những thông tin hướng dẫn soạn bài Cảnh ngày hè đã được soạn thảo chi tiết. Bài viết này không những giúp cho bạn tham khảo để soạn bài mà còn giúp bạn nắm vững các kiến thức quan trọng để hoàn thiện tốt các đề văn hay câu hỏi liên quan đến tác phẩm Cảnh ngày hè của Nguyễn Trãi. Bảng Xếp Hạng chúc các bạn học tập thật tốt!

Nguồn: Tổng hợp

Hãy Đánh Giá post

Viết một bình luận