Soạn bài Chí Phèo (Phần 2: Tác phẩm) – Ngữ Văn 11

Soạn bài Chí Phèo của Nam Cao nằm trong chuyên mục Văn mẫu của Bảng Xếp Hạng, bài soạn này nhằm giúp các em sẽ hiểu được ý nghĩa hàm ẩn trong bài thơ qua lớp từ ngữ, hình ảnh mang ý nghĩa tượng trưng trong bài thơ trước khi được nghe thầy cô giảng trực tiếp về tác phẩm. Đầu tiên, cùng Bảng Xếp Hạng xem lại các nội dung chính trong phần tác giả, tác phẩm – đây là phần thông tin không thể bỏ qua vì các em sẽ cần ghi nhớ để vận dụng vào phần tập làm văn khi đo đạt, cảm nhận tác giả, tác phẩm này.

Bạn đang xem bài viết: soạn bài chí phèo

Tìm hiểu chung về tác phẩm Chí Phèo

Về tác phẩm Chí Phèo

“Chí Phèo” là câu chuyện về cuộc đời bi kịch, về số phận bị đẩy đến bước đường tha hóa của nhân vật Chí Phèo – vốn là một anh nông dân hiền lành chất phác đã bị xã hội phong kiến thực dân nhào nặn thành con quỷ dữ. Cuối cùng, kết thúc cuộc đời, Chí Phèo vẫn không thể đòi lại quyền làm người, hắn chết trên ngưỡng cửa làm người trong đau đớn, xót xa.

Xem thêm: Soạn bài Chữ người tử tù (ngắn nhất) – Ngữ Văn 11

Tóm tắt tác phẩm

Truyện ngắn “Chí Phèo” là câu chuyện về nhân vật cùng tên “Chí Phèo” – một đứa trẻ mồ côi bị bỏ rơi trong 1 cái lò gạch xa lạ. Hắn được người làng chuyền tay nhau nuôi. Lớn lên, Chí Phèo đi ở hết nhà này tới nhà nọ và làm canh điền cho Lý Kiến. Vì ghen, Lý Kiến đẩy Chí Phèo vào tù, 7 năm sau Chí Phèo trở về làng trong một bộ dạng khác hẳn của một tay anh/chị. Hắn bị Bá Kiến lợi dụng và trở thành tay sai. Chí Phèo biến thành con quỷ dữ của làng Vũ Đại, chuyên vạch mặt ăn vạ và gây tai họa cho người trong làng. Mối tình với Thị Nở đã làm Chí Phèo hồi sinh, hắn khao khát làm hòa với những người xung quanh và sống lương thiện. nhưng bà cô Thị Nở và cái xã hội đương thời đã chặn đứng đường về “cõi người” của Chí Phèo. Tuyệt vọng, hắn tìm giết Bá Kiến và tự sát. Nghe tin Chí chết, Thị Nở nhìn xuống bụng và thầm tưởng tượng đến một cái lò gạch bỏ không vắng người qua lại.

Tìm hiểu chung về tác phẩm Chí Phèo
Tìm hiểu chung về tác phẩm Chí Phèo

Bố cục tác phẩm

Gồm 3 phần:

  • Phần 1. từ đầu đến “cả làng Vũ Đại cũng không ai biết”: Chí Phèo xuất hiện cùng tiếng chửi.
  • Phần 2. kế tiếp đến “không bảo người nhà đun nước mau lên”: Chí Phèo mất hết nhân tính.
  • Phần 3. Còn lại): Sự thức tỉnh về ý thức bi kịch của cuộc đời Chí Phèo.

Soạn bài Chí Phèo

Câu 1 (trang 155 sgk ngữ văn 11 tập 1)

Tác giả vào truyện độc đáo, mang ý nghĩa sâu sắc từ tiếng chửi của Chí Phèo

+ Chí Phèo vừa đi vừa chửi, nhưng điều lạ lùng là vẫn chưa có người chửi và người nghe hắn chửi

+ Lời chửi của Chí nghe ghê gớm: chửi đời, chửi trời, đất, chửi làng Vũ Đại

– Tiếng chửi là giận dữ của Chí với tất cả cuộc đời

+ Bộc lộ nội tâm của người bất mãn ý thức được con người ít nhiều ý thức được mình bị gạt ra khỏi xã hội thế giới con người

+ Tiếng chửi thảm hại khi mà “đáp lại lời hắn chỉ có lũ chó cắn xôn xao trong xóm”

⇒ Tình cảnh xót xa của người nông dân bị tha hóa, đơn độc

Soạn bài Chí Phèo
Soạn bài Chí Phèo

Câu 2 (trang 145 sgk ngữ văn 11 tập 1)

Cuộc đời Chí có bước ngoặt khi gặp Thị Nở:

+ Ban đầu Chí gặp Thị và bị thu hút dễ dàng vì Chí là thằng say “ngứa ngáy” thịt da, hai người ân ái với nhau. Sau đó, Chí đau bụng rồi Thị dìu Chí vào nhà tìm manh chiếu rách đắp cho Chí

+ Chí tỉnh dậy sáng hôm sau và cảm nhận thấy lòng “bâng khuâng”, “mơ hồ buồn” khi nghe thấy âm thanh thân thuộc của sự sống

– Ý nghĩa trong cuộc gặp Chí Phèo- Thị Nở:

+ Đó là những giây phút Chí được trở lại “làm người”, mong được sống hạnh phúc

+ Sự săn sóc, chú ý của người đàn bà xấu xí, khốn khổ khơi dậy bản chất lương thiện vốn bị chèn ép từ lâu trong con người Chí

+ Tác giả thể hiện được tư tưởng nhân đạo sâu sắc của mình đối với hình tượng người nông dân bị tha hóa khi thông minh ra chi tiết gặp gỡ của Chí Phèo với Thị Nở

+ Giúp Chí sáng suốt xem lại cuộc đời trong quá khứ, hiện tại, tương lai, ước mơ có gia đình nhỏ, với cuộc sống giản dị

+ Chí ý thức được sự cô độc, bất hạnh của đời mình, và khát khao được sống cuộc đời của chúng ta

Soạn bài Chí Phèo
Soạn bài Chí Phèo

Câu 3 (trang 145 sgk ngữ văn 11 tập 1)

Chí mong Thị biến thành chiếc cầu nối cho Chí hòa nhập với mọi người, chấm dứt đoạn đời thú vật để sống đúng với kiếp người.

– Thị Nở từ chối Chí phèo do lời nói của bà cô thị, cương quyết ngăn cản mối tình này:

+ Thị trút toàn bộ những lời cay độc lên Chí Phèo đang khát khao lương thiện, chờ được làm hòa với mọi người

– Tâm trạng của Chí diễn biến phức tạp: thức tỉnh- hy vọng- thất vọng, đau xót- phẫn uất- tuyệt vọng

+ Chí rơi vào tuyệt vọng khi thấm thía bi kịch tinh thần sinh ra là người nhưng không được làm người.

+ Chí càng uống rượu càng tỉnh, Chí khóc rưng rức và ý thức được tội ác của kẻ trộm đi của mình cả bộ mặt và hồn người. Tiếng khóc của Chí là khóc thương cho thân phận.

+ Khi lòng sôi sục Chí đâm chết Bá Kiến và tự kết liễu đời mình

⇒ Chí tuyệt vọng trước bi kịch bị cự tuyệt ước muốn làm người, nên đã kết liễu bản thân và kẻ thù. Cái chết của Chí có tác dụng tố cáo xã hội thực dân nửa phong kiến đẩy người nông dân lương thiện vào đường cùng, lưu manh hóa họ, đẩy họ vào chỗ chết

Câu 4 (trang 145 sgk ngữ văn 11 tập 1)

Soạn bài Chí Phèo
Soạn bài Chí Phèo

Nghệ thuật nổi bật nhất hóa nhân vật của Nam Cao:

+ Chí Phèo là hiện tượng có tính quy luật trong xã hội đương thời của trạng thái bị đè nén, áp bức trước CM tháng Tám

+ Người lao động bị lưu manh hóa, từ những nhân vật hiền lành trở nên mất nhân tính

+ Tâm lý nhân vật được miêu tả sắc sảo, tinh tế, đi vào kỹ càng vào bộc lộ nội tâm diễn tả những chuyển biến phức tạp trong cuộc sống

+ Xây dựng thành công nhân vật Chí Phèo bị tha hóa, bị xã hội ruồng bỏ, tác giả mong muốn thể hiện tư tưởng nhân đạo sâu sắc, tấm lòng yêu thương, trân trọng con người khốn khổ

+ Chí Phèo là nhân vật hiện lên sắc nét, vừa có ý nghĩa tiêu biểu, vừa hết sức sinh động, có hiện trạng tâm lí khó hiểu.

Câu 5 (trang 145 sgk ngữ văn 11 tập 1)

Ngôn ngữ trong tác phẩm sống động, điêu luyện, nghệ thuật, gần với lời ăn tiếng nói hằng ngày

+ Giọng điệu của nhà văn biến hóa, đan xen lẫn nhau

+ Nhà văn có khả năng hòa nhập nhiều vai, chuyển đổi điểm nhìn của tác giả, trần thuật

+ Sự am hiểu về ngôn ngữ sống một cách chung chung, nắm vững dạng thức sống của từng loại ngôn ngữ

+ Tác giả sử dụng ngôn ngữ có cả khẩu khí, cú pháp lẫn “phong cách học” cả lối tu từ học của nó nữa.

Soạn bài Chí Phèo
Soạn bài Chí Phèo

Câu 6 (trang 145 sgk ngữ văn 11 tập 1)

Tư tưởng nhân đạo của Nam Cao trong truyện ngắn này mới lạ, sâu sắc:

– Phát hiện và miêu tả phẩm chất tốt đẹp của người lao động ngay khi họ bị xã hội tàn ác cướp mất bộ mặt, linh hồn người

– Ca ngợi tính chất tốt đẹp, bản chất thiện lương của con người

Tư tưởng nhân đạo của Nam Cao có những nét mới và sâu sắc riêng.

Luyện tập

Câu 1 (trang 156 SGK Ngữ văn 11 tập 1)

Nam Cao đã gửi gắm những suy tư và những quan niệm sâu sắc của mình về nghề văn và sứ mạng của người cầm bút chân chính. Bản chất của văn chương là thông minh, không chấp nhận sự rập khuôn và sự dễ dãi. “Văn chương chỉ dung nạp những người biết đào sâu, biết khơi những nguồn chưa ai khơi và thông minh những gì chưa có”.

Ý kiến nêu trên khẳng định yêu cầu hết sức quan trọng đối với tác phẩm văn chương và các tác phẩm nghệ thuật. Người nghệ sĩ ở đây phải sáng tạo, tìm tòi và phát hiện ra những cái mới.

Đây chính là ý kiến hoàn toàn đúng, phản ánh bản chất của nghệ thuật, đã được nhiều người thừa nhận và khẳng định theo những cách diễn đạt khác nhau. Ở đây, Nam Cao đã diễn tả điều đó một cách ngắn gọn, hàm xúc và giàu hình ảnh. Soi tỏ vào các sáng tác của Nam Cao có thể thấy rất rõ nỗi lo này.

Ví dụ: Trong các sáng tác của Nam Cao trước cách mạng tháng Tám ở chủ đề người nông dân. Đây chính là đề tài không phải mới lạ đối với các nhà văn hiện thực, bởi trước Nam Cao đã có Ngô Tất Tố, Nguyễn Công Hoan… tuy nhiên Nam Cao không đi lại lối mòn của các nhà văn trước đó, mà ông đi sâu vào việc khám phá quá trình con người bị tha hóa, bị đè nén trở thành những tên lưu manh hóa. Từ đó ông đặt ra các vấn đề có ý nghĩa xã hội và nhân sinh.

Soạn bài Chí Phèo
Soạn bài Chí Phèo

Câu 2 (trang 156 SGK Ngữ văn 11 tập 1)

Các bạn có thể tham khảo văn mẫu sau:

Truyện ngắn Chí Phèo của Nam Cao được coi làm một kiệt tác của nền văn chương hiện đại.

– Nam Cao đã khái quát một hiện tượng xã hội ở nông thôn Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám.

– Nhà văn kết án đanh thép xã hội tàn phá cả thể xác và tâm hồn người nông dân lao động. Khẳng định bản chất lương thiện của họ ngay cả khi họ bị vùi dập cả nhân hình, nhân tính.

– Nghệ thuật:

+ Tạo ra thành công những nhân vật nổi bật nhất

+ Nghệ thuật trần thuật linh hoạt, tự nhiên mà nhất quán, chặt chẽ

+ Ngôn ngữ đặc sắc, diễn đạt tâm lí nhân vật một cách khéo léo, sâu sắc.

Tổng kết

Trên đây chính là toàn bộ nội dung hướng dẫn soạn bài Chí Phèo đã được Bảng Xếp Hạng sưu tầm để các bạn cùng tham khảo. Chúc các bạn luôn gặp được nhiều may mắn và thành công.

Nguồn: Tổng hợp

Hãy Đánh Giá post

Viết một bình luận