Tỏ lòng là bài thơ Đường luật ngắn gọn, đạt tới độ súc tích cao, khắc họa được vẻ đẹp chúng ta có sức mạnh, có lý tưởng, tư cách cao cả cùng khí thế hào hùng thời đại. Bảng Xếp Hạng sẽ cùng các em soạn bài Tỏ lòng để tìm hiểu kiến thức trọng điểm và cùng đi giải đáp các câu hỏi. Mời các bạn cùng tham khảo.
Bạn đang xem bài viết: soạn bài tỏ lòng
Tìm hiểu chung về tác phẩm Tỏ lòng
Giới thiệu tác giả Phạm Ngũ Lão
- Phạm Ngũ Lão (1255 – 1320), thời nhà Trần, Phạm Ngũ Lão (1255 – 1320), thời nhà Trần Xuất thân từ tầng lớp
- Có công lớn trong kháng chiến chống giặc Mông – Nguyên.
- Được thăng tới chức Điện súy Thượng tướng quân, tước Quan nội hầu. Bình dân; là người có tài, có tâm, tận trung với vua với nước.
- Là tướng võ nhưng thích đọc sách, ngâm thơ và sáng tác thơ văn.
- Lúc ông qua đời, vua Trần Minh Tông ra lệnh nghỉ chầu năm ngày để tỏ lòng tưởng nhớ
Về tác phẩm Tỏ lòng
- Hoàn cảnh sáng tác: năm 1284, thời nhà Trần
- Nhan đề: Tỏ lòng (Thuật hoài) – bày tỏ khát vọng và hoài bão trong lòng.
- Đề tài: Thơ tỏ chí – chí làm trai với lí tưởng trung quân ái quốc
- Tỏ lòng là bài thơ Đường luật ngắn gọn, đạt tói trình độ súc tích cao, khắc họa được vẻ đẹp của con người có sức mạnh, có lý tưởng, tính cách cao cả cùng khí thế hào hùng của thời đại
Bố cục tác phẩm
Bố cục
– 2 câu đầu: Khí thế của quân tướng nhà Trần
– 2 câu cuối: Nỗi lòng của nhà thơ
Soạn bài Tỏ lòng
Câu 1 (trang 116 sgk ngữ văn 10 tập 1)
– Bản dịch chưa sát với nguyên tác chữ Hán ở câu thơ, từ “múa giáo” không thể hiện hết được khí chất của từ “hoành sóc”
+ Từ “hoành sóc” thể hiện được ý chí lớn lao, kì vĩ, mang âm hưởng vang dội hơn từ “múa giáo”
– Trong câu thơ đầu, hình ảnh con người xuất hiện giữa không gian, thời gian bao la rộng mở
+ Chiều rộng của núi sông, chiều cao của Ngân Hà (sao Ngưu) thăm thẳm
+ Thời gian được đo bằng năm (cáp kỉ thu- mấy năm)
+ Con người được đặt trong không gian kì vĩ đó trở nên vĩ đại hơn
→ Hình ảnh con người hiên ngang, mang tầm vóc của con người vũ trụ, non sông.
Câu 2 (trang 116 sgk ngữ văn 10 tập 1)
“Ba quân khí thế mạnh nuốt trôi trâu” có hai cách hiểu:
– Thứ nhất, có nghĩa ba quân khí mạnh nuốt trôi trâu.
– Thứ hai, ba quân khí thế hùng mạnh át sao Ngưu
Tựu chung lại, câu thơ nói về sức mạnh của quân đội nhà Trần về trí, lực. Điều đấy được minh chứng bằng lịch sử:
+ Các vị tướng trí dũng song toàn: Trần Quốc Tuấn, Trần Nhật Duật, Trần Quang Khải, Phạm Ngũ Lão…
+ Khí thế làm thay đổi trời đất khi quân đội nhà Trần từng đánh bại Mông Nguyên và giặc phương Bắc…
Câu 3 (Trang 116 sgk ngữ văn 10 tập 1)
Nợ công danh được hiểu theo hai nghĩa:
– Theo tinh thần Nho giáo, nam nhi phải lập công danh, đây chính là lý tưởng sống cao đẹp của nam nhi thời phong kiến
+ Lý tưởng này khích lệ con người từ bỏ lối sống tầm thường, nhụt chí để sống có ích hơn
+ Nợ công danh chính là món nợ cần phải trả của đấng nam nhi giữa trời đất
– Cách hiểu thứ hai, nợ công danh được hiểu chưa hoàn thành trách nhiệm với quốc gia, dân tộc
+ Trong hoàn cảnh lúc bấy giờ chí làm trai phải chống giặc
→ Nợ công danh hay chí làm trai chính là việc ý thức trách nhiệm với dân, với nước của Phạm Ngũ Lão là quan niệm cao đẹp, có nghĩa tích cực với mọi người
Câu 4 (Trang 116 sgk ngữ văn 10 tập 1)
– Trong câu thơ cuối, nỗi “thẹn” đã thể hiện vẻ đẹp nhân cách của người anh hùng. Phạm Ngũ Lão “thẹn” vì chưa đạt được tài năng mưu lược như Vũ Hầu Gia Cát Lượng (Khổng Minh – đời Hán) để giúp dân cứu nước, thẹn vì trí và lực của mình thì có hạn mà vai trò khôi phục giang sơn, quốc gia còn quá bộn bề. Nỗi thẹn ấy cho thấy nhân cách cao cả, tâm hồn đẹp của Phạm Ngũ Lão.
Câu 5 ( trang 116 sgk ngữ văn 10 tập 1)
– Vẻ đẹp của hình ảnh trang nam nhi đời Trần và ý nghĩa của bài thơ đối với thể hệ trẻ hôm nay. Bài thơ ca ngợi vẻ đẹp của con người thời đại nhà Trần. Hình ảnh con người được đặt ngang tầm vóc của vũ trũ, mang vẻ lẫm liệt, hào hùng. Họ là những con người sống hết kích thước cuộc sống, luôn hết mình vì dân, vì nước. Mỗi người đều ý thức tạo nên sức mạnh tập thể, hết mình cống hiến. Chính vì vậy đã tạo nên sức mạnh của thời đại, tạo nên một nhà Trần “bách chiến bách thắng” và hào khí Đông A mà sử sách mãi lưu danh.
– Thế hệ trẻ hôm nay học được ở bài thơ cách sống và cách cống hiến của người đời xưa. Con người học được lí tưởng sống, hoài bão của Phạm Ngũ Lão, một cá thể hết mình vì dân vì nước. Thế hệ trẻ ngày nay học được cách nuôi dưỡng đam mê, khát vọng cho thứ cao cả, đẹp đẽ.
Tổng kết
Như vậy, với những thông tin trên đây hi vọng rằng Bảng Xếp Hạng có khả năng giúp các bạn học cảm nhận thấy dễ dàng hơn trong việc soạn bài Tỏ lòng. Chúc các bạn có những bài soạn chất lượng!
Nguồn: Tổng hợp
