12 Bến Nước Là Gì? Chúng ta thường hay nghe người xưa nhắc đến câu “Phận gái mười hai bến nước, trong nhờ đục chịu” , vậy 12 bến nước là gì mà lại được sử dụng để ví von với số phận của người phụ nữ. Cùng Bảng Xếp Hạng nghiên cứu qua bài viết dưới đây nhé!
Phận 12 bến nước là gì ?
“Phận 12 bến nước” được người xưa ví von với những người phụ nữ gian nan, lận đận về đường chồng con. Họ thường là những người thu thập nhiều chồng, chồng chết trong chiến trận, bệnh chết, hoặc chồng bỏ… Họ chẳng hạn như con đò lênh đênh giữa nhiều bến bờ, cập bến đò này rồi lại vội vã rời đi, không hề biết địa điểm đâu là bến bờ của riêng mình.
Xem thêm: Đường Lưỡi Bò Là Gì? Những tranh cãi về đường lưỡi bò hiện nay
Nguồn gốc của “12 Bến Nước”
Có rất nhiều thông tin và cách phân tích không giống nhau về nguồn gốc của câu nói này, hãy cùng đọc qua về những ý kiến này nhé.
Trong quyển từ điển Đại Nam quấc âm tự vị do Huỳnh Tịnh Của soạn thảo có giải thích rằng: “Con gái mười hai bến nước” có nghĩa là: “Thân con gái như chiếc đò, hoặc gặp bến trong, hoặc mắc bến đục, hoặc đưa người tốt, hoặc đưa người xấu, may thì nhờ, rủi thì chịu. Nói mười hai bến là nói cho vần”.
Theo như cách nói đấy thì thực sự chỉ có hai bến là bến trong và bến đục – “trong nhờ, đục chịu”. Tuy nhiên, vì trong câu có đề cập tới “mười hai” cho nên người ta cố gắng tìm ra cách diễn giải để phù hợp lý hoá số 12.
Chẳng hạn như:
- Số 12 tương ứng với 4 địa vị trong xã hội xưa là công, hầu, khanh, tướng và 8 nghề nghiệp của người chồng là sĩ, nông, công, thương, ngư, tiều, canh, mục. tuy nhiên cách diễn giải này lại có phần bị trùng lặp vì công và khanh cũng là kẻ sĩ; còn canh cũng có nghĩa là nhà nông.
- Số 12 chỉ tương ứng với mười hai nghề nghiệp của người chồng đấy sĩ, nông, công, thương, nho, y, lý, bốc, ngư, tiều, canh, mục. cách diễn giải này vẫn bị trùng lặp bởi sĩ tức là nho và canh cũng tức là nông.
- Một cách giải thích khác nữa đấy là số 12 tương ứng với mười hai con giáp trong tuổi của người chồng đó là tý, sửu, dần, mão, thìn, tỵ, ngọ, mùi, thân, dậu, tuất, hợi.
Còn theo cách lý giải của cách giải thích của Ông An Chi (Kiến thức ngày nay số 95):
Nguồn gốc của những kiến thức thuộc kiểu này khá mơ hồ. Hai danh từ “thuyền” và “bến” vẫn hay được sử dụng theo cách ẩn dụ để chỉ người con gái và người con trai trong những mối quan hệ đính ước hay hẹn hò. Từ cách dùng này, tăng trưởng thêm một bước, từ “bến” lại được dùng để ví như số phận của người con gái xưa trong quan hệ nhân duyên. Do cách hiểu của dân gian, người ta đã đánh tráo nhân duyên (có có nghĩa là tình ái) với nhân duyên (trong lý thuyết Phật giáo: thập nhị nhân duyên).
Hai chữ “Nhân” này trong chữ Hán lại có cách viết khác nhau:
– Nhân (姻) là hôn nhân (婚姻) ; nhân duyên là duyên phận vợ chồng cũng chính là chữ “nhân” trong câu nói này.
– tuy nhiên trong chữ Hán vẫn còn một chữ “nhân” khác đấy là nhân (因) là lý do (原因).
Nó là chữ “nhân” trong Thuyết thập nhị nhân duyên (十二因緣) của nhà Phật. Thuyết này cho rằng: sở dĩ chúng sinh nhân gian đau khổ và luân hồi chính vì chuỗi mười hai nguyên nhân: (1) vô minh (ngu dốt); (2) hành (hành động); (3) thức (ý thức); (4) danh sắc (danh và hình tướng); (5) lục xứ (lục căn: nhãn, nhĩ, tỵ, thiệt, thân, ý); (6) xúc (tiếp xúc); (7) thụ (cảm giác); (8) ái (yêu mến); (9) thủ (nắm giữ lấy); (10) hữu (trở thành); (11) sinh (sinh ra đời); (12) lão tử (già và chết). Trong thứ tự của chuỗi “nhân duyên” này, cái trước chính là nguyên nhân của cái sau, nếu cái trước diệt thì cái sau ắt diệt.
Hóa cho nên cũng chỉ có hai bến chẳng hạn như quan điểm của Huỳnh Tịnh Của đã nói “hoặc gặp bến trong, hoặc mắc bến đục” , “may thì nhờ, rủi thì chịu” đó mà thôi. Từ điển gia của chúng ta đã không thấy được hiện tượng từ nguyên dân gian nên mới cho rằng “tiếng nói mười hai bến nước là nói cho vần”. nhưng ông vẫn đúng ở chỗ không thừa nhận rằng ở đây hai tiếng mười hai có hàm ý xác thực như khi chúng được phân bố cho những ngữ cảnh thông thường khác.
Vì sao thân người phụ nữ được ví như 12 bến nước
Từ xa xưa ông cha ta đã có câu “lấy chồng là phải theo chồng”, tức là người phụ nữ khi đã thu thập chồng, nó chẳng hạn như một con đò vậy, dựa vào bến bò, nếu như đậu ở bến nước trong thì như lấy được vàng, nếu như đậu ở bến nước đục thì như ngang với chì.
Điều này cho con người biết được thân phận của người phụ nữ phụ thuộc hoàn toàn vào người chồng của mình, nếu may mắn lấy được một người chồng tốt thì chẳng khác nào vớ được vàng, nếu lỡ thu thập phải người chồng tệ bạc thì phải cam chịu.
“Phận 12 bến nước” cho đến nay vẫn được xem là câu nói đáng suy ngẫm nhất về thân phận của người phụ nữ, từ đó hình ảnh con đò lênh đênh không hề biết điểm dừng được ví von chẳng hạn như hình ảnh của người phụ nữ gian nan về đường chồng con.
Nói chung, có rất nhiều cách lý giải tuy nhiên vẫn còn rất mơ hồ và chưa cụ thể về câu nói này, mặc dù vậy toàn bộ đều quy về số phận của người phụ nữ xưa và phản ánh một quan niệm lỗi thời: Người phụ nữ phải sống lệ thuộc vào người chồng, nếu như may mắn gặp được người tử tế yêu thương thì là phúc phần còn nếu gặp phải người chồng trở nên xấu hơn bạc thì vẫn phải cam chịu. Quan niệm này đến ngày nay gần như đã không còn thay vì vậy là sự bình đẳng nam-nữ và xem trọng vai trò của người phụ nữ trong gia đình cũng như trong xã hội mới mẻ.
Lời kết
Qua bài viết này của Bảng Xếp Hạng chắc hẳn là bạn đã hiểu thêm về câu nói “phận 12 bến nước là gì” rồi phải không nào? Người phụ nữ luôn là người thiệt thọt nhất, vì thế hãy yêu thương bản thân của mình nhiều hơn bạn nhé. Chúc bạn có thật nhiều niềm vui trong cuộc sống và đừng bao giờ quên quay trở lại Bảng Xếp Hạng để tìm hiểu thêm những điều thú vị bạn nhé! ≪3
