Soạn bài Tuyên Ngôn Độc Lập để hiểu rõ hơn về một áng văn chính luận mẫu mực của Bác và có ý nghĩa vô cùng to lớn với nhân dân nước ta. Những hướng dẫn soạn văn bài Tuyên Ngôn Độc Lập phía dưới sẽ giúp bạn nắm vững giá trị nội dung và nghệ thuật đặc sắc trong tuyệt phẩm đời đời này của Người.
Bạn đang xem bài viết: soạn bài tuyên ngôn độc lập
Tìm hiểu chung về tác phẩm Tuyên Ngôn Độc Lập
Giới thiệu tác giả Hồ Chí Minh
- Hồ Chí Minh sinh thời đã không tự nhận mình là nhà văn nhà thơ tuy nhiên trong quá trình hoạt động cách mạng Người lại biến văn thơ làm vũ khí chiến đấu lại quân thù.
- Với những khái niệm văn học nghệ thuật vô cùng tích cực Hồ Chí Minh đã thành công trên ba lĩnh vực văn học là thơ ca, truyện kí và văn chính luận
- Bác để lại một khối lượng tác phẩm đồ sộ và khổng lồ làm giàu cho nền văn học Việt Nam.
- Ở mỗi thể loại Bác đều thể hiện phong cách nghệ thuật độc đáo đa dạng và thống nhất.
Xem thêm: Hướng dẫn soạn bài Tự tình (ngắn gọn) – Ngữ Văn 11
Về tác phẩm Tuyên Ngôn Độc Lập
Hoàn cảnh sáng tác
– Chiến tranh thế giới thứ 2 kết thúc. Phát xít Nhật đầu hàng đồng minh. Nhân dân ta giành được chính quyền trên cả nước.
– Ngày 26 tháng 8 năm 1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh từ Việt Bắc về tới Hà Nội. Tại căn nhà số 48 Hàng Ngang, Người biên soạn Tuyên ngôn độc lập.
– Ngày 2 tháng 9 năm 1945, tại quảng trường Ba Đình (Hà Nội), Người thay mặt Chính phủ Lâm thời nước đất nước ta dân chủ cộng hòa đọc bản Tuyên ngôn độc lập, khai sinh ra nước đất nước ta mới.
-> Trước tình hình đấy Hồ Chí Minh về Hà Nội lập bản tuyên ngôn độc lập đứng trước quảng trường Ba Đình rực nắng đọc tuyên ngôn khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa.
Đối tượng hướng đến:
- Nhân dân trong nước.
- Tất cả thế giới.
Mục đích:
- Tuyên bố chấm dứt quyền hành của thực dân Pháp của nước ta lật đổ phong kiến và đánh tan âm mưu quay trở lại xâm lược của chúng.
- Khẳng định quyền độc lập dân chủ của nước ta.
Tác phẩm vừa có giá trị lịch sử, giá trị tư tưởng lại có giá trị văn chương.
Ý nghĩa nhan đề
Trong lịch sử nhân loại, không phải bất cứ một văn kiện nào cũng còn được gọi là một bản “Tuyên ngôn độc lập”. Chúng ta đã từng biết đến những bản tuyên ngôn nổi tiếng thế giới: “Tuyên ngôn Độc lập năm 1776 của nước Mỹ”, “Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền của Cách mạng Pháp năm 1791” và nhất là “Tuyên ngôn độc lập” của đất nước ta năm 1945. Trước hết, chủ tịch Hồ Chí Minh đã lựa chọn một nhan đề ngắn gọn, quy chuẩn và mang tính pháp lý cao: “Tuyên ngôn độc lập”. Qua nhan đề này người đọc, người nghe đã thấy được mục tiêu cũng giống như vai trò của văn bản trên. Đây là một văn kiện lịch sử đánh dấu chấm hết cho chính quyền cai trị của thực dân Pháp trên lãnh thổ nước ta. Cùng lúc đó khẳng định nước ta đã là một quốc gia độc lập, có chủ quyền lãnh thổ và quyền tự quyết. Toàn thể nhân dân Việt Nam có quyền tự do dân chủ. Đây chính là những quyền được luật pháp quốc tế công nhận. Như vậy, “Tuyên ngôn độc lập của Hồ Chí Minh không chỉ có giá trị trong nội dung câu chữ mà ngay từ nhan đề cũng đã thể hiện được điều đó.
Tóm tắt tác phẩm
Tuyên ngôn độc lập đã trích dẫn hai bản “Tuyên ngôn độc lập” của Mỹ, “Tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền” của Pháp để khẳng định quyền độc lập tự do của dân tộc đất nước ta. Sau đấy, bản tuyên ngôn lên án tội ác của thực dân Pháp đối với dân tộc đất nước ta trong số đó hơn 80 năm xâm lược. Đó là tội ác về kinh tế, chính trị, văn hóa giáo dục và tội bán nước hai lần cho Nhật. Đồng thời cổ vũ tinh thần tranh đấu của dân tộc đất nước ta. Cuối cùng là lời tuyên bố độc lập.
Soạn bài Tuyên Ngôn Độc Lập
Câu 1 (trang 41 sgk ngữ văn 12 tập 1)
Bố cục:
Phần 1: (từ đầu đến không chối cãi được): cơ sở pháp lý và chính nghĩa
Phần 2: (tiếp đến phải được độc lập): Phanh phui sự tàn ác, bộ mặt của thực dân Pháp
Phần 3: (còn lại) lời tuyên bố độc lập của nhân dân ta
Câu 2 (trang 41 ngữ văn 12 tập 1)
– Việc trích dân tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền của Pháp và bản tuyên ngôn Độc lập của Mĩ là cách lập luận sắc bén, khéo léo của tác giả
+ Sử dụng làm cơ sở pháp lí tuyên bố nền độc lập cho nước mình.
+ Đấy là cơ sở suy rộng ra nền tự do của các dân tộc bị áp bức trên toàn thế giới
– Ý nghĩa về mặt lập luận:
+ Tăng sức đáp ứng cho lời tuyên ngôn độc lập
+ Thể hiện sự khôn khéo, quyết liệt trong cách chiến đấu với kẻ thù
+ Nghệ thuật gậy ông đập lưng ông là nghệ thuật “gậy ông đập lưng ông” sử dụng chính lý lẽ chính nghĩa của Pháp, Mỹ đập lại luận điệu xảo trá của chúng.
Câu 3 (trang 41 ngữ văn 12 tập 1)
Tác giả lột trần thực chất tàn bạo, xảo quyệt của thực dân bằng lý lẽ và sự thật xác đáng:
– Thực dân Pháp kể công “khai hóa”, thực tế chúng “cướp nước ta, áp bức đồng bào ta”
+ Dẫn chứng cụ thể vạch mặt chúng về chính trị, xã hội, kinh tế
+ Đưa rõ ra hình ảnh thực tế nước ta “xác xơ, tiêu điều”, nhân dân “nghèo nàn, thiếu thốn”
+ Điệp từ “chúng” liệt kê hàng loạt tội ác chồng chất, cứa sự căm thù của thực dân
– Thực dân Pháp kể công “bảo hộ” nhưng thực tế “chúng bán đất nước ta hai lần cho Nhật”:
+ Mùa thu 1940 thực dân Nhật xâm lược Đông Dương, Pháp “quỳ gối, đầu hàng, mở cửa Việt Nam rước Nhật” → Pháp hèn nhát, vô trách nhiệm
+ Chúng “thẳng tay khủng bố Việt Minh” khi bỏ chạy còn “nhẫn tâm giết tù chính trị”
– Pháp khẳng định Đông Dương là thuộc địa của chúng thì Người khẳng định Đông Dương là thuộc địa của Nhật
Việt Nam đứng lên giành độc lập từ tay Nhật chứ không phải từ tay Pháp.
→ Bản tuyên ngôn của Hồ Chí Minh khẳng định điều đúng, lý lẽ, khẳng định nền độc lập dân tộc nhờ tranh đấu.
Câu 4 (trang 42 sgk ngữ văn 12 tập 1)
Tác phẩm Tuyên ngôn độc lập là áng văn chính luận xuất sắc: lập luận khắn khít, lí lẽ sắc bén, ngôn ngữ hùng hồn
– Lý luận thống nhất và chặt chẽ trong toàn bài
– Luận điểm xác thực, không thể chối cãi được
– Lý lẽ hùng hồn, đầy sức thuyết phục
– Đanh thép, sắc sảo khi biểu hiện tính chiến đấu, thái độ dứt khoát và bản lĩnh phi thường, sắc sảo ở trí tuệ, lối lập luận
→ Tuyên ngôn độc lập xứng đáng là áng thiên cổ hùng văn, có giá trị lịch sử lớn lao
Luyện tập
Câu 1 (trang 29 SGK Ngữ văn 12 tập 1)
Xem xét bài thơ Chiều tối (Mộ) trong tập Nhật kí trong tù để làm rõ sự hòa hợp độc đáo giữa bút pháp cổ điển và bút pháp hiện đại của thơ Hồ Chí Minh.
Các bạn có thể tham khảo văn mẫu sau:
– Màu sắc cổ điển thể hiện ở các phương diện:
+ Thể thơ: tứ tuyệt Đường luật
+ Hình ảnh: cánh chim, chòm mây (câu 1 và 2) là những hình ảnh thân thuộc trong thơ cổ
+ Thời điểm: chiều tà, hoàng hôn xuống
+ Tâm trạng: bâng khuâng, cô đơn trên con đường xa, nỗi buồn xa xứ. Toàn bộ các hình ảnh, cảm giác trên đều mang đậm phong vị cổ điển trong Đường thi.
– Sắc màu hiện đại thể hiện ở các khía cạnh sau:
+ Hình tượng trữ tình: con người đầy sức xuân mải mê lao động để cải tạo và tạo ra cuộc sống hạnh phúc cho mình. Con người là trung tâm của bức tranh, vượt lên hoàn cảnh.
+ Âm điệu: ấm áp, sôi nổi, tin tưởng.
+ Hình ảnh: bếp lửa hồng xoá đi toàn bộ sự âm u, lạnh lẽo (2 câu sau).
+ Tâm trạng tác giả: hào hứng, hướng về sự sống trong tương lai vào ánh sáng.
– Chỉ ra sự hài hoà hai bút pháp đấy hoà hợp với nhau trong bài thơ như thế nào?
Câu 2 (trang 29 SGK Ngữ văn 12 tập 1)
Bài học:
– Tình thương con người là lớn lao và cao cả, lòng nhân đạo là đức tính cao đẹp nhất của Bác Hồ. Tình cảm này vừa cụ thể, vừa bao la, vừa ở nhận thức vừa ở hành động.
– Thơ Bác là sự kết hợp hài hòa giữa hai yếu tố: cổ diện và hiện đại. – Một tâm hồn nhảy cảm và dễ rung động trước tạo vật và ung người.
– “Thân thể ở trong lao, tinh thần ở ngoài lao”
– “Đại nhân, đại trí, đại dũng”.
Tổng kết
Với những hướng dẫn soạn bài Tuyên ngôn độc lập ngắn gọn như trên, mong rằng phần nào hỗ trợ các bạn nắm được ý chính của tác phẩm với những giá trị lịch sử lớn lao, mà Bác đã tâm huyết viết lại. Các bạn hãy theo dõi Bảng Xếp Hạng để hiểu và soạn nhiều tác phẩm một cách chi tiết nhất và dễ học nhất ngoài tác phẩm Tuyên ngôn độc lập 12 nhé.
Nguồn: Tổng hợp
